გლუტენი- რა უნდა ვიცოდეთ?

გლუტენი წლების განმავლობაში აქტუალური თემაა კვების სამყაროში. გლუტენი-რა უნდა ვიცოდეთ? როგორ მოქმედებს ის ჩვენს ჯანმრთელობაზე? რა უნდა გავაკეთოთ თუ გლუტენზე გვაქვს ალერგია და როგორ ვმართოთ საწარმოო პროცესები ისე, რომ ჩვენი საბოლოო მომხმარებელი არ დავაზარალოთ. დღეს Food Safety Alliance-ი მოგიყვებათ ყველაფერს გლუტენის შესახებ.

რა არის გლუტენი?

გლუტენი (Gluten)არის ცილის ტიპი, რომელიც გვხვდება ხორბალში, ქერში, ჭვავში და მასთან დაკავშირებულ მარცვლებში. იგი აძლევს ცომს  ელასტიურობას და მატებს მასას. მიუხედავად იმისა, რომ ადამიანების უმეტესობისთვის უვნებელია, გლუტენი შეიძლება პრობლემური იყოს, წებოვანის მიუღებლობის ან ხორბლის ალერგიის მქონე ადამიანებისთვის.

კავშირი გლუტენსა და ნუტრიციას შორის

გლუტენის შემცველი საკვები ხშირად მდიდარია აუცილებელი საკვები ნივთიერებებით, მათ შორის ბოჭკოებით, B ვიტამინებით, რკინით და მაგნიუმით. მაგალითად, მთელი ხორბალი არის დიეტური ბოჭკოების შესანიშნავი წყარო, რომელიც მხარს უჭერს საჭმლის მომნელებელ სისტემას. ამასთან, როდესაც ადამიანები სათანადო ცოდნის გარეშე გამორიცხავენ გლუტენს დიეტადან, მათ შეიძლება მოიკლონ ეს საკვები ნივთიერებები.

ბევრი უგლუტენო ალტერნატივა მზადდება დამუშავებული მარცვლეულით, რომელსაც არ გააჩნია ბოჭკოვანი და საკვები ნივთიერებები, რომლებიც გვხვდება მთელ მარცვლეულში. სწორედ ამიტომ აუცილებელია გლუტენის გარეშე დიეტის დაბალანსება  ბუნებრივად გლუტენისგან თავისუფალი საკვები, როგორიცაა კინოა, ყავისფერი ბრინჯი და პარკოსნები.

რომელი საკვები შეიცავს გლუტენს?

ქვემოთ მოცემულია საკვების ჩამონათვალი, რომელიც შეიცავს გლუტენს:

• პური და ცომეული
• მაკარონი
• მარცვლეული
• ლუდის და ალაოს სასმელები

გლუტენის ალერგია

ბევრ ადამიანს აქვს გლუტენზე ალერგია, ზოგს კი გლუტენის მიუღებლობა, მაგრამ ალერგია და მიუღებლობა არ არის ერთი და იგივე.

გლუტენის ალერგია (ხორბლის ალერგია): ეს არის იმუნური რეაქცია ხორბლის ცილებზე და შეიძლება გამოიწვიოს სიმპტომები, როგორიცაა ჭინჭრის ციება, შეშუპება, სუნთქვის გაძნელება და ანაფილაქსია.

ჯვარედინი დაბინძურების თავიდან აცილება

მაშინაც კი, თუ გააზრებულად არ მიიღებთ გლუტენს, ჯვარედინი დაბინძურება შეიძლება იყოს მთავარი რისკი, რომელიც არასასურველ შედეგს გამოიღებს ადამიანზე რომელსაც აქვს გლუტენის ალერგია ან შეუთავსებლობა. ეს ხდება მაშინ, როდესაც გლუტენისგან თავისუფალი საკვები ეხება გლუტენის შემცველ ზედაპირებს, ჭურჭელს ან საკვებს.

ქვემოთ ჩამოთვლილია 4 საფეხური, თუ როგორ უნდა ავიცილოთ თავიდან ჯვარედინი დაბინძურება:

1. გამოიყენეთ სხვადასხვა საჭრელი დაფები, ჭურჭელი და ზედაპირები გლუტენის შემცველი და გლუტენისგან თავისუფალი საკვებისთვის
2. კარგად გაწმინდეთ ზედაპირები გლუტენისგან თავისუფალი კერძების მომზადებამდე.
3. ფრთხილად იყავით გარეთ ჭამის დროს-ყოველთვის იკითხეთ მომზადების მეთოდები.
4. შეამოწმეთ პროდუქტის ეტიკეტი და წაიკითხეთ ინგრედიენტების შემადგენლობა ყურადღებით

როგორ მოქმედებს გლუტენი ჯანმრთელობაზე

მათ ვისაც გლუტენის აუტანლობა ან ალერგია აქვს, გლუტენის მოხმარებამ შეიძლება გამოიწვიოს ჯანმრთელობის სერიოზული პრობლემები, მათ შორის:

• საჭმლის მონელების ქრონიკული პრობლემები (შებერილობა და დიარეა)
• საკვები ნივთიერებების დეფიციტი
• დაღლილობა
• სახსრების ტკივილი და ანთება

შეჯამება

გლუტენი ყველასთვის საზიანო არ არის, მაგრამ ალერგიის ან მიუღებლობის მქონე ადამიანებისთვის მნიშვნელოვანია სიფხიზლე და დაკვირვება თუ რა საკვებს მიირთმევენ. ბიზნეს ოპერატორებმა კი აუცილებლად უნდა მიაწოდონ ინფორმაცია მომხმარებლებს თუ მათი პროდუქტი შეიცავს გლუტენს და საწარმოო პროცესები დაგეგმოს და მართოს შესაბამისად, რათა არ მოხდეს ჯვარედინი დაბინძურებით საწარმოო ხაზების ან ზედაპირების.