რა არის ბიოლოგიური საფრთხე?

სურსათის უვნებლობაში არსებობს რამდენიმე საფრთხე, რომელიც შეიძლება დაარღვიოს საკვების უსაფრთხოება. ძირითადი საფრთხეებია:

ბიოლოგიური, ქიმიური და ფიზიკური საფრთხეები. მათ შორის განსაკუთრებით შემაშფოთებელია მიკროორგანიზმებით გამოწვეული ბიოლოგიური საფრთხეები, როგორიცაა ბაქტერიები, ვირუსები და პარაზიტები.

Food safety alliance-ი ხაზს უსვამს სამ ძირითად ბიოლოგიურ საფრთხეს, რომლებმაც შეიძლება გავლენა მოახდინონ სურსათის უვნებლობაზე:

1. Salmonella
2. E-coli
3. Listeria 

ეს მიკროორგანიზმები შეიძლება აღმოჩნდეს საკვებში, როდესაც ის დაბინძურებულია ფეკალური ნივთიერებით, ნიადაგით ან ბაქტერიების შემცველი წყლით, ან საკვების დამუშავების დროს ჯვარედინი დაბინძურების გზით. დაბინძურებული საკვების მიღებამ შეიძლება გამოიწვიოს საკვებით გადამდები დაავადებები, რომლებიც შეიძლება მერყეობდეს მსუბუქი ფორმიდან მძიმე ფორმამდე და შესაძლებელია ფატალური შედეგამდეც მიიყვანოს ადამიანი. განსაკუთრებით სუსტი იმუნური სისტემის მქონე სექმენტისათვის, როგორიცაა ბავშვები, მოხუცები, ორსულები და სხვა.

სალმონელა

არის ბაქტერიების ტიპი, რომელსაც შეუძლია გამოიწვიოს საკვებით მოწამვლა. ის ხშირად გვხვდება უმი ან ნაკლებად მოხარშულ ხორცში, ფრინველში, კვერცხსა და რძის პროდუქტებში. სალმონელას ინფექციის სიმპტომებია დიარეა, ცხელება და მუცლის კრუნჩხვები. მძიმე შემთხვევებში შეიძლება გამოიწვიოს დეჰიდრატაცია და ჰოსპიტალიზაცია. სალმონელა შეიძლება გაჩნდეს, როდესაც საკვები დაბინძურებულია ფეკალური ნივთიერებებით, დაბინძურებული წყლით ან ნედლი საკვები პროდუქტების დამუშავების დროს ჰიგიენის დაუცველობით.

E. coli

არის ბაქტერიების ტიპი, რომელსაც შეუძლია გამოიწვიოს საკვებით მოწამვლა. ის ჩვეულებრივ გვხვდება ძროხის ხორცში, მაგრამ ის ასევე შეიძლება იყოს არაპასტერიზებულ რძესა და წვენში, ნედლ ხილსა და ბოსტნეულში და დაბინძურებულ წყალში. E. coli ინფექციის სიმპტომებია კუჭის ძლიერი კრუნჩხვები, დიარეა და ღებინება. მძიმე შემთხვევებში შეიძლება გამოიწვიოს თირკმლის უკმარისობა და სიკვდილიც კი. E. coli შეიძლება გაჩნდეს, როდესაც საკვები დაბინძურებულია ფეკალური ნივთიერებებით, ხშირად საკვების მომზადების დროს ან საკვების სერვირების დროს, ანტისანიტარიული პირობების მეშვეობით. ადამიანის ინფექცირების რისკი მაღალია, განსაკუთრებით ბავშვებისა და მოხუცებში.

Listeria

ლისტერია არის ბაქტერიების ტიპი, რომელსაც შეუძლია გამოიწვიოს საკვებით მოწამვლა. ის ჩვეულებრივ გვხვდება მზა საკვებში, როგორიცაა ხორცი, ჰოთ-დოგები და რბილი ყველი. ლისტერიის ინფექციის სიმპტომებია ცხელება, კუნთების ტკივილი და კუჭ-ნაწლავის სიმპტომები. მძიმე შემთხვევებში შეიძლება გამოიწვიოს მენინგიტი და სიკვდილიც კი. ლისტერია შეიძლება გაჩნდეს, როდესაც საკვები დაბინძურებულია ნიადაგით ან წყლით, რომელიც შეიცავს ბაქტერიებს, ან საკვების დამუშავების დროს ჯვარედინი დაბინძურების გზით. ადამიანის ინფექციის რისკი ყველაზე მაღალია ორსული ქალებისთვის, ახალშობილებისთვის და დასუსტებული იმუნური სისტემის მქონე პირებისთვის.

სტატისტიკა

ბოლო წლებში ამ მიკროორგანიზმების რამდენიმე მნიშვნელოვანი საერთაშორისო აფეთქება მოხდა.

აშშ-ში, სალმონელას ინფექციების მრავალსახელმწიფოებრივი აფეთქება დაკავშირებულია 2018 წელს ერთი კომპანიის მიერ წარმოებულ კვერცხთან, რამაც გამოიწვია 200-ზე მეტი დაავადება და 35 ჰოსპიტალიზაცია.

ევროპაში, e. coli-ს ინფექციების დიდი აფეთქება 2011 წელს გერმანიაში, ფერმიდან გაჩენილ ყლორტებს უკავშირდება, რამაც 4000-ზე მეტი დაავადება და 50 სიკვდილი გამოიწვია.

სამხრეთ აფრიკაში, ლისტერიის ინფექციების ბოლოდროინდელმა აფეთქებამ, რომელიც დაკავშირებულია დამუშავებულ ხორცპროდუქტებთან, გამოიწვია 1000-ზე მეტი დაავადება და 200-ზე მეტი სიკვდილი.

ბოლო წლებში ამ მიკროორგანიზმების რამდენიმე მნიშვნელოვანი საერთაშორისო აფეთქება მოხდა, რაც ხაზს უსვამს პრევენციული ზომების მიღების მნიშვნელობას საკვების მიწოდების ჯაჭვის უსაფრთხოების უზრუნველსაყოფად. ეს ზომები მოიცავს საკვებთან სწორად მოპყრობასა და მომზადებას, საკვების უსაფრთხო შენახვას, სასმელი წყლის გამოყენებას, განათლებას და ტრენინგების ინტენსიურობას და მარეგულირებელ ზედამხედველობის კონტროლს.

პრევენციული ქმედებები და რეკომენდაციები მსოფლიო პრაქტიკიდან მოიცავს

• მნიშვნელოვანია ხელების საფუძვლიანად დაბანა საკვების დამუშავებამდე, საკვების მომზადება შესაბამის ტემპერატურაზე და ნედლი და მოხარშული საკვების გამოყოფა ჯვარედინი დაბინძურების თავიდან ასაცილებლად.
• საკვები უნდა ინახებოდეს შესაბამის ტემპერატურაზე ბაქტერიების ზრდის თავიდან ასაცილებლად.
• სუფთა, სასმელი წყალი უნდა იქნას გამოყენებული საკვების მომზადებასა და წარმოებაში.
• განათლებისა და ტრენინგის პროგრამებს შეუძლიათ დაეხმარონ საკვების დამმუშავებლებს გააცნობიერონ უსაფრთხო საკვების დამუშავების პრაქტიკის მნიშვნელობა.
• მთავრობებს შეუძლიათ შექმნან რეგულაციები და მონიტორინგის პროგრამები, რათა უზრუნველყონ, რომ საკვების მომზადება უსაფრთხოა მომხმარებლებისთვის.

ტრენინგი
სურსათის უვნებლობის ცნობადობისა და განათლების კიდევ უფრო ხელშეწყობის მიზნით, 16-17 მაისს Food safety alliance-ის მიერ გაიმართება ტრენინგები.  ეს ტრენინგი მონაწილეებს მიაწვდის უახლეს ინფორმაციას და საუკეთესო პრაქტიკას სურსათის უვნებლობის შესახებ, მათ შორის პრევენციულ ზომებს ბიოლოგიური საფრთხეების რისკის შესამცირებლად. ნებისმიერ მსურველს შეუძლია დარეგისტრირდეს ღონისძიებაზე.

შეჯამება

ბიოლოგიური საფრთხეები, როგორიცაა სალმონელა, ი.კოლი და ლისტერია, შეიძლება მნიშვნელოვანი რისკები შეუქმნას ადამიანის ჯანმრთელობას დაბინძურებული საკვების საშუალებით. მნიშვნელოვანია პრევენციული ზომების მიღება იმის უზრუნველსაყოფად, რომ საკვები უსაფრთხოა მოხმარებისთვის, მათ შორის საკვების სათანადო დამუშავება და მომზადება, საკვების უსაფრთხო შენახვა, უსაფრთხო წყლის გამოყენება, განათლება და ტრენინგი.