რა არის 5 გასაღების პრინციპი სურსათის უვნებლობაში?

სურსათის უვნებლობა არის კრიტიკული ასპექტი იმის უზრუნველსაყოფად, რომ საკვები, რომელსაც ჩვენ ვჭამთ, არის უსაფრთხო, ჯანსაღი და მავნე ბაქტერიებისგან თავისუფალი. საკვებით გადამდები დაავადებების თავიდან ასაცილებლად, აუცილებელია დავიცვათ გარკვეული მითითებები და პრინციპები საკვების დამუშავების, მომზადებისა და მოხმარებისას. ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციამ (WHO) გამოავლინა სურსათის უვნებლობის 5 გასაღები, რაც ხელს შეუწყობს საკვებით გადამდები დაავადებების რისკის შემცირებას და უზრუნველყოფს, რომ საკვები, რომელსაც ჩვენ ვჭამთ, იყოს უსაფრთხო და ჯანსაღი. ეს გასაღებები არის:

სისუფთავის შენარჩუნება

სურსათის უვნებლობის პირველი გასაღები სისუფთავის შენარჩუნებაა.

პირველ რიგში უნდა ვიცოდეთ სწორად როგორ და როდის დავიბანოთ ხელები. ხელების დაბანა უნდა მოხდეს საპნით და თბილი წყლით მინიმუმ 20 წამის განმავლობაში.

• საკვებis დამზადების წინ
• საპირფარეშოს გამოყენების შემდეგ
• შინაური ცხოველების მოფერების შემდეგ
• ნაგვის გატანის შემდეგ და სხვა

სისუფთავის შენარჩუნება ასევე ნიშნავს თქვენი სამზარეულოს, ჭურჭლისა და აღჭურვილობის სისუფთავესა და გაწმენდას. გარდა ამისა,  მნიშვნელოვანია, რომ შევინარჩუნოთ სუფთა და ჰიგიენური გარემო სამზარეულოში ან კბვების დამზადების ობიექტზე. ეს მოიცავს ყველა ზედაპირისა და ჭურჭლის გაწმენდას, რომლებიც კონტაქტში მოდის საკვებთან, როგორიცაა დამზადების ზედაპირები, საჭრელი დაფები, დანები და ჭურჭელი. სუფთა და ჰიგიენური სამზარეულოს შენარჩუნებით შეგიძლიათ შეამციროთ დაბინძურების რისკი და დარწმუნდეთ, რომ თქვენს მიერ მომზადებული საკვები უსაფრთხოა საჭმელად.

მზა და ნედლი საკვების განცალკავებით შენახვა

სურსათის უვნებლობის მეორე გასაღები არის ნედლი და მზა საკვების გამოყოფა. ეს ნიშნავს, რომ უმი ხორცი, ფრინველი და ზღვის პროდუქტები განცალკევებულად უნდა მზადდებოდეს და ინახებოდეს მზა საკვებისგან, რათა თავიდან იქნას აცილებული ჯვარედინი დაბინძურება. გამოიყენეთ ცალკეული საჭრელი დაფები, ჭურჭელი და კონტეინერები უმი და მოხარშული საკვებისთვის და დარწმუნდით, რომ მოამზადეთ საკვები შესაბამის ტემპერატურაზე, რათა ნებისმიერი მავნე ბაქტერიის არსებობა მინიმუმამდე იყოს დაყვანილი. მაცივარში საკვების შენახვისას, დარწმუნდით, რომ ქვედა თაროზე შეინახეთ უმი ხორცი, ფრინველი და ზღვის პროდუქტები, რათა თავიდან აიცილოთ წვეთოვანი ან დაღვრილი სხვა საკვების დაბინძურება.

მომზადების ტემპერატურა

სურსათის უვნებლობის მესამე გასაღები არის  საკვების საფუძვლიანად მომზადება. საკვების სწორ ტემპერატურაზე მომზადება აუცილებელია მავნე ბაქტერიების მოსაკლავად და საკვებით გადამდები დაავადებების თავიდან ასაცილებლად. გამოიყენეთ საკვების თერმომეტრი იმის უზრუნველსაყოფად, რომ ხორცი, ფრინველი, ზღვის პროდუქტები, სკვერცხისგან დამზადებული  კერძები მოხარშულია შესაბამის ტემპერატურაზე. მოხარშული ხორცის და ფრინველის შიდა ტემპერატურა უნდა მიაღწიოს 70°C -ს,  ზღვის პროდუქტები უნდა მოხარშოთ 60°C. საკვების საფუძვლიანად მომზადებით შეგიძლიათ უზრუნველყოთ მავნე ბაქტერიების აღმოფხვრა და საკვების უსაფრთხო ჭამა.

შენახვის ტემპერატურა

სურსათის უვნებლობის მეოთხე გასაღები არის საკვების უსაფრთხო ტემპერატურაზე შენახვა. ბაქტერიები სწრაფად იზრდებიან 4°C-დან 60°C-მდე ტემპერატურაზე, ამიტომ მნიშვნელოვანია ცხელი საკვების (60°C-ზე მეტი) და ცივი საკვების (4°C-ზე ნაკლები) ტემპერატურებზე შენახვა. გამოიყენეთ თერმომეტრი თქვენი მაცივრისა და საყინულის ტემპერატურის შესამოწმებლად და არასოდეს დატოვოთ მალფუჭებადი საკვები ოთახის ტემპერატურაზე 2 საათზე მეტი ხნის განმავლობაში. საკვების ტრანსპორტირებისას გამოიყენეთ იზოლირებული კონტეინერები ან გამაგრილებლები, რომ ცხელი საკვები და ცივი საკვები შესაბამის ტემპერატურაზე იყოს. უსაფრთხო ტემპერატურის შენარჩუნებით შეგიძლიათ თავიდან აიცილოთ მავნე ბაქტერიების გამრავლება და შეამციროთ საკვებით გადამდები დაავადებების რისკი.

ხოლო თერმომეტრი, რომლითაც ხდება ტემპერატურის შემოწმება, მინიმუმ წელიწადში ერთხელ მაინც უნდა იყოს დაკალიბრებული. მეტი ინფორმაცია დაკალიბრების შესახებ შეგიძლიათ იპოვოთ აქ.

გამოიყენეთ სასმელი წყალი და ხარისხისნი ნედლეული

სურსათის უვნებლობის მეხუთე გასაღები არის სასმელი წყლის და ხარისხიანი ნედლეულის გამოყენება. დარწმუნდით, რომ იყენებთ უსაფრთხო, სუფთა სასმელ წყალს საკვების მოსამზადებლად და  მხოლოდ ახალ, მაღალი ხარისხის ინგრედიენტებს. საქართველოს კანონმდებლობით, საკვების დამამზადებელმა ბიზნეს ოპერატორმა წელიწადში ერთხელ უნდა გააკეთოს სასმელი წყლის მიკრობიოლოგიური ანალიზები.
ინგრედიენტების გამოყენებამდე შეამოწმეთ ვადის გასვლის თარიღები და ხილის და ბოსტნეულის შემთხვევაში კი დაათვალიერეთ ვიზუალურად გაფუჭების ნიშნების კონტროლის მიზნით. ხორცის, ფრინველის და ზღვის პროდუქტების შეძენისას დარწმუნდით, რომ იყიდეთ სანდო მომწოდებლისგან და შეამოწმეთ გაფუჭების ნებისმიერი ნიშანი, როგორიცაა ფერი ან უსიამოვნო სუნი. უსაფრთხო წყლისა და ნედლეულის გამოყენებით შეგიძლიათ შეამციროთ დაბინძურების რისკი და დარწმუნდეთ, რომ თქვენს მიერ მომზადებული საკვები უსაფრთხოა საჭმელად.

სურსათის უვნებლობის 5 გასაღების დაცვა აუცილებელია საკვებით გადამდები დაავადებების რისკის შესამცირებლად.
5 გასაღების პოსტერი შეგიძლიათ ჩამოტვირთოთ ქვემოთ მოცემულ ბმულზე.
5 გასაღები