სურსათის უვნებლობის 2022 წლის ტენდენციები კვების ინდუსტრიაში

პანდემიის შემდეგ კვების მრეწველობა და უვნებლობის ინდუსტრიის მთელი სექტორი ახალ ფაზაში გადავიდა. ბაზარზე გაჩნდა ახალი მოთხოვნილებები, შეიცვალა მომხმარებლის ქცევა და ხასიათი, გაჩნდა ახალი საჭიროებები და ყველამ, ვინც ამ ინდუსტრიის მოასპარეზე წევრია ფეხი აუწყო მიმდინარე ცვლილებებს.

პანდემიით გამოწვეული ცვლილებები კი ყველაზე მეტად სწორედ კვების სექტორს, რესტორნებსა და სწრაფი კვების ობიექტებს შეეხო. საქართველოს მთავრობის განკარგულების საფუძველზე, ვირუსის გავრცელების შეზღუდვის მიზნით, შეჩერდა რესტორნების მუშაობა, აიკრძალა ღია კაფეები და მთელი ინდუსტრია ახალ რეალობას მოერგო.

ჩვენმა მკითხველბა კარგად იცის, რომ კვების მრეწველობა საზოგადოების ძალიან დინამიური პროცესია. ის ყოველწლიურად იცვლება და ადვილად ექვემდებარება მომხმარებლის ქცევას, გამოცდილებასა და სხვადასხვა პრობლემებს. კვების მრეწველობის უეცარმა ცვლილებამ შეცვალა მრავალწლის დადგენილი და აპრობირებული უვნებლობის სტანდარტები, განსაკუთრებით მიწოდების გრძელი და მრავალფეროვანი ჯაჭვის ნაწილი – დღეს უკვე, მომხმარებელთა უმრავლესობა აქტიურად ითხოვს ზუსტად იცოდეს საიდან მოდის და რა გზას გადის პროდუქტი, ვიდრე მის ოჯახში, სუფრამდე მიაღწევს.

Food Safety Alliance-ის დღევანდელ ბლოგში სურსათის უვნებლობის ახალ, 2022 წლის სტანდარტებს განვიხილავთ, რომელიც კვების ინდუსტრიის უეცარმა ცვლილებამ გამოიწვია. გაგიზიარებთ რა მოცემულობა გვაქვს დღეს და დაალოებით როგორი იქნება კვების ბაზარი მომავალში.

წლების განმავლობაში, სურსათის უვნებლობის საკითხებთან დაკავშირებული მრავალი მოვლენის გამო, უვნებლობის სააგენტოებმა მეტი ყურადრბა დაუთმეს საკვების მიწოდების ჯაჭვის უსაფრთხოებასა და გამჭვრივალობას. თვალსაჩინო მაგალითია 1993 წელს, Jack in the Box E. Coli – ის გავრცელების შემთხვევა. მოვლენამ აშშ – ში ძირეულად შეცვალა სააგენტოებისა და აუდიტების მიდგომები. საქმე ამერიკის შეერთებულ შტატებში მდებარე ერთ-ერთ სწრაფი კვების ობიექტს ეხება, რომლის ჰამბურგერით დაახლოებით 400 ადამიანი ბაქტერია Escherichia coli O157:H7 – ით დაინფიცირდა. ინფიცირება ამერიკის ტერიტორიაზე გავრცელდა. კომპანია არა მხოლოდ გაყიდვების რეკორდული კლების, არამედ დახურვის რისკის ქვეშ დადგა. ინფექციის გავრცელების თავიდან ასარიდებლად, სახელმწიფო აუდიტებმა და უვნებლობის სააგენტოებმა ქეისის ძირეული შესწავლა, გამოკვლევა და პრევენციის მიზნით ახალი მექანიზმების შემუშავება დაიწყეს. ერთ-ერთი მთავარი მათგანი სწორედ მიწოდების გრძელი ჯაჭვის გამჭვირვალობის მიღწევა იყო.

წარსულის გამოცდილებისა და პანდემიის ფონზე, დღეს, მსოფლიოს მასშტაბით ისეთ განვითარებულ ქვეყნებში როგორიცაა აშშ, დიდი ბრიტანეთი და სხვა, კვების მრეწველობის უახლესი, 2022 წლის ტენდენციები გამოიკვეთა.

სურსათის უვნებლობის ტენდენციები 2022 წელს

სიტყვა ‘’ტენდენცია’’ კონკრეტული თემის ან სფეროს ცვლილებას ნიშნავს, რომელიც გარემო ფაქტორებმა განაპირობა. ჩვენ გაგიზიარებთ რამდენიმე ძირითად ფაქტორს, რაც გავლენას ახდენს უვნებლობის სფეროს ცვლილებებზე.

1. მომხმარებელთა უპირატესობა და მოთხოვნა – საქართველოში თუ სხვაგან, ერთ-ერთი ყველაზე მთავარი ფაქტორი, რომელიც განაპირობებს კვების  სფეროს ტენდენციებს მომხმარებლის მოთხოვნაა. თითოეულ ობიექტს კარგად უნდა ესმოდეს რას ითხოვს მომხმარებელი, რა არის მათი მთავარი ინტერესი და რა უნდა რომ შეიცვალოს. მომხმარებელთა გამოცდილების კვლევის საფუძველზე, თავის მხრივ, როდესაც საკვების ახალი ტენდენციები ინერგება, საჭიროა გამოიცეს სურსათის უვნებლობის რეგულაციებისა და გაიდლაინების ნაკრები რათა ამაღლდეს ინფორმაციულობისა და ცნობიერების დონე. საქართველოში, ამ მხრივ Food Safety Alliance უკვე რამდენიმე წელია აქტიურად მუშაობს და ქართველ მომხმარებელს სრულ, ამომწურავ და რაც მთავარია აპრობირებულ სერვისებს სთავაზობს.

2. მდგრადობა  – მდგრადობა სისტემის უნარია, შეინარჩუნოს თავისი სიჯანსაღე და განაგრძოს არსებობა. გარდა მომხმარებელთა მოთხოვნისა, კვების მრეწველობა ეხმაურება გარემოსდაცვით პასუხისმგებლობას ბუნებრივი რესურსების დაცვით. სურსათის ბიზნესი ავითარებს სისტემებს, რომლებიც შეამცირებს ბუნებრივი რესურსებიდან მასალების მოპოვების აუცილებლობას გარემოს და სურსათის უსაფრთხოებისთვის ზიანის მიყენების გარეშე.

3. სოციალური გავლენა – ჩვენ ვიცით რომ ტექნოლოგიების ეპოქაში ინფორმაცია ძალიან სწრაფად ვრცელდება. კვების ბაზარზე გამოიკვეთა ტენდენცია – მომხმარებლები ‘’მფარველობენ’’ იმ პროდუქტებს, რომლებიც მასის, საზოგადოების აზრით რეკომენდებული და კარგია ანუ იმას, რაც ყველას უყვარს. მაგალითად, თუ პანდემიის დროს ვირუსულად გავრცელდება მცდარი მოსაზრება, რომ კონკრეტული პროდუქტის მიღება კოვიდ – 19-ისგან დაგვიცავს, სოციალურ მედიაში მომხმარებელთა მაღალი ჩართულობისა და ინტერესის საფუძველზე საზოგადოების გონებაში მსგავსი ამბავი მარტივად ილექება. ტენდენცია უფრო ხელშესახებია მაშინ, თუ ამას რომელიმე კრეატორი ან საზოგადოებისთვის ცნობილი სახე გააჟღერებს.

4. ავტომატიზაცია – პანდემიის დროს კვების მრეწველობაში შეზღუდული ურთიერთქმედების შედეგებმა გამოავლინა ავტომატიზაციის საჭირო და დიდი მნიშვნელობა. მუშახელის დასაქმების მნიშვნელოვანი პრობლემის გამო, მომავალი 2023 წლისთვის კვლავ მოსალოდნელია, რომ კომპანიები მიმართავენ კვების ზოგიერთი ოპერაციების ავტომატიზაციას. მიუხედავად იმისა, რომ ეს ტენდენცია სულაც არ ნიშნავს ადამიანური რესურსების მონაწილეობის ჩახსნას, ის განიხილება, როგორც პროცესების უკეთესად და უფრო მარტივად მართვის გადაწყვეტა.

5. სფეროს დიჯიტალიზაცია და გაციფრულება – 2022 წლის ერთ-ერთი მთავარი ტენდენციაა, რომელიც მომავალი წლისთვის კიდევ უფრო დიდ მასშტაბებს შეიძენს. ხელოვნური ინტელექტისა და მისი შესაძლებლობების გამოყენება კვების ბიზნესში სულ უფრო მეტად იწვევს მსხვილი ბიზნეს სექტორის ინტერესს. 2020 წლიდან რესტორნები და სწრაფი კვების ობიექტები ე.წ. ‘’დელივერის’’ ანუ მხოლოდ მიწოდების სერვისით მუშაობდნენ, შედეგად კი მომხმარებლის ქცევაში სიმარტივისა და კომფორტის განცდა გაჩნდა. მიწოდების სერვისის უალტერნატივოდ გამოყენებამ მომხმარებლები ‘’აიძულა’’ გამოიყენონ აპლიკაციები, შეუკვეთონ ონლაინ, შეიტყონ ინფორმაცია ონლაინ და გადავიდნენ ციფრული მოწყობილობების აქტიურ გამოყენებაზე.

30 წლიანი გამოცდილების მქონე სურსათის უვნებლობის საკონსულტაციო კომპანიის, FoodDocs-ის თანადამფუძნებლის აზრით:  ‘’ციფრული გადაწყვეტილებები და ტექნოლოგია ძალიან დაეხმარება კვების ბიზნესს მიაღწიონ თავიანთ მიზნებს სხვადასხვა ასპექტში უფრო სწრაფად და მეტი სიზუსტით. ის, რაც ჩვეულებრივ მიიღწევა კონცეპტუალიზაციისა და საცდელი ხანგრძლივი ტესტირებების მეშვეობით, მაგალითად როგორიცაა სურსათის უვნებლობის მართვის სისტემა, ახლა შეიძლება განხორციელდეს სულ რამდენიმე წუთში’’.

ციფრული შესაძლებლობები გთავაზობთ ფუნქციებს, როგორიცა არის ჭკვიანი შეტყობინებების პროგრამა, რომელსაც შეუძლია შეახსენოს თანამშრომლებს მომავალი ამოცანების შესახებ. ეს ფუნქცია დაწყვილებულია ჩვენს მობილურ აპლიკაციაში დაინსტალირებული სურსათის უვნებლობის მონიტორინგის დეტალურ ინსტრუქციებთან.’’

აღსანიშნავია, რომ ჩინეთი საკვების მიწოდების უმსხვილესი ბაზარია, რომელშიც Meituan და Ele.me აკონტროლებენ ქვეყანაში საკვების მიწოდების დაახლოებით 90%-ს, ხოლო აშშ-ში, DoorDash არის ყველაზე პოპულარული საკვების მიწოდების აპლიკაცია, რომელიც ბაზრის 50%-ზე მეტი წილს ფლობს. 2022 წლის უახლესი მონაცემებით, საკვების მიწოდების აპლიკაციების მთელი ინდუსტრია 2029 წლისთვის 320 მილიარდ დოლარს მიაღწევს.

ტექნოლოგიები მნიშვნელოვნად დაეხმარა კვების მრეწველობას. ვინაიდან, ის აჩქარებს მომხმარებელთა საჭიროებებთან ადაპტაციის პროცესს. დღესდღეობით, ტექნოლოგიური ტენდენციები კვების მრეწველობის განუყოფელი ნაწილია.

რეკომენდაციები – როგორ ავუწყოთ ფეხი ახალ ტენდენციებს და რას ველოდოთ 2023 წლისთვის?

ეკონომიკურ დისბალანსთან ერთად, პანდემიის შემდეგ მომხმარებლებს გარკვეული დრო დაგვჭირდა, სანამ ახალ ყოფას შევეგუებოდით. კვების ბიზნესისთვის ეს არის შესაძლებლობა მოიფიქროთ, დაგეგმოთ და დანერგოთ ახალი სტანდარტი თქვენი ერთგული მომხმარებლისთვის.

• გაიარეთ ყოველწლიური, გენერალური რეპორტინგი – დაფიქრდით, გასული წლის მანძილზე მომხმარებლის რა რაოდენობა გყავდათ და რაზე მოდიოდა ყველა მეტი მოთხოვნა, შექმენით ფინანსური ანგარიში და ციფრების მიხედვით შეეცადეთ განსაზღვროთ მომავალი წლის დაახლოებითი ფინანსური მოლოდინები. განსაზღვრეთ ყველაზე მეტად რისი გაუმჯობესება გჭირდებათ – იქნებ პერსონალის გადამზადება? HACCP-ის დანერგვა? ახალი ინვენტარი? იქნებ ახალი მენიუ ან უბრალოდ ინტერიერის შეცვლა?
• გამოიყენეთ ინტერნეტი და სოციალური მედია – მაშინ, როდესაც ქართველი მომხმარებელი მუდმივად აკეთებს აქცენტს საკვების უვნებლობაზე, აზიარებს შთაბეჭდილებებს, გასცემს რეკომენდაციებს, გამოიყენეთ შანსი და ეცადეთ თქვენი ობიექტიდან მომხმარებელი კმაყოფილი გავიდეს. იყავი აქტიური სოციალურ მედიაში, აცნობეთ ინფორმაცია მომხმარებელს თქვენი ობიექტის წარმატებების, აკრედიტაციისა და სიახლეების შესახებ. გახსოვდეთ, რომ კვალიფიციური პერსონალი, მომსახურების უმაღლესი ხარისხი და უვნებლობის სტანდარტების მუდმივი დაცვა მომხმარებელს არასდროს დარჩება შეუმჩნეველი.

• გაარღვიეთ ინფორმაციული ვაკუუმი – ნუ დასჯერდებით იმას, რაც ახლა, ამ მომენტში გაქვთ. მუდმივად ეძიეთ სიახლეები, აიმაღლეთ კომპეტენცია. სამწუხაროდ, საქართველოს დღევანდელი მონაცემებით აკრედიტებული, უვნებლობის ყველა სტანდარტით დაცული, HACCP-ით აღჭურვილი ობიექტები უმრავლესობაში არ არიან, ამიტომ გაიარეთ გადამზადება და შეუერთდით სამაგალითო ობიექტების რიცხვს. შეარჩიეთ ავთენტური და გამოცდილების მქონე სურსათის უვნებლობის ორგანიზაციები და საკონსულტაციო ცენტრები. დარწმუნდით, რომ სწორედ იმ მომსახურებას მიიღებთ, რასაც ეძებთ.დღეს საქართველოში, 2019 წლიდან Food Safety Alliance – სურსათის უვნებლობის საკონსულტაციო კომპანია ახლა უკვე ახალ პარტნიორებთან, სურსათის უვნებლობის ასოციაციასთან ერთად ფუნქციონირებს და მომხმარებლებს 3 ტიპის განსხვავებულ სერვისებს სთავაზობს:

ტრენინგები                                მონიტორინგი                   HACCP-ის სისტემის დანერგვა

ასოციაციას უძღვება მაღალ კვალიფიციური, აკრედიტებულ პროფესიონალთა გუნდი, რომელიც მუდამ მზად არის თითოეულ ობიექტს ინდივიდუალური, მასზე მორგებული და საჭირო რეკომენდაციები მისცეს.

მომდევნო წლებში, ჩვენ უნდა ველოდოთ, კვების ბიზნესებში სისტემების რადიკალურ ცვლილებებს როგორიცაა მდგრადობა და გარემოსადმი პატივისცემა. ტექნოლოგია დიდ როლს შეასრულებს ამ ასპექტში, რათა დაეხმაროს ბიზნესებს ერთად მიაღწიონ ეფექტურობას და მდგრადობას უსაფრთხო სამუშაო გარემოსთვის. პროგრამული უზრუნველყოფის სისტემებიდა სამუშაო ძალის ავტომატიზაცია უდავოდ დაეხმარება ბიზნესს პრობლემების გადაწყვეტაში.

მიუხედავად პანდემიის მიერ კვების მრეწველობისთვის წარმოქმნილი მრავალი დაბრკოლებისა და სურსათის უვნებლობის მზარდი საკითხებისა, ინოვაციები და ტექნოლოგიების გამოყენება მოწინავე ადგილს იკავებს ბიზნესის განვითარებაში. ოპერაციების დიჯიტალიზაცია იქნება ყველაზე დიდი გამოსავალი მდგრადი, სწრაფი და ჯანსაღი პროდუქტებისა და სერვისების მისაღწევად.

მომზადებულია https://www.fooddocs.com/post/food-safety-trends – ზე დაყრდნობით.

სხვა წყაროები:
https://www.prnewswire.com/news-releases/global-food-safety-testing-market-2022-to-2027—industry-trends-share-size-growth-opportunity-and-forecasts-301515717.html

https://www.sourcetrace.com/blog/top-food-safety-trends-to-watch-in-2022/

https://www.cordonbleu.edu/news/five-food-business-trends-2022/en